Aktualności

„akcja/edukacja” – Prawo dostępu do informacji publicznej: Bądź świadomym obywatelem!

„akcja/edukacja” – Prawo dostępu do informacji publicznej: Bądź świadomym obywatelem!
Data publikacji
calendar 24 czerwca 2020
Autor publikacji
calendar Zespół KIPR

W skrócie

Informacja jest w dzisiejszych czasach dobrem, które ma nie tylko znaczenie gospodarcze, lecz także społeczne. Między innymi z tych powodów potocznie przyjmuje się, że media, czyli środki masowego przekazu, są czwartą władzą. Przepływ informacji daje wiedzę o czymś – o faktach, wydarzeniach czy stanowiskach, a ta przekłada się na działanie zarówno w znaczeniu szerokim, jak chociażby działania polityczne, ale także w wąskim – indywidualnych osób (np. kupno akcji).

Informacja jest w dzisiejszych czasach dobrem, które ma nie tylko znaczenie gospodarcze, lecz także społeczne. Między innymi z tych powodów potocznie przyjmuje się, że media, czyli środki masowego przekazu, są czwartą władzą. Przepływ informacji daje wiedzę o czymś – o faktach, wydarzeniach czy stanowiskach, a ta przekłada się na działanie zarówno w znaczeniu szerokim, jak chociażby działania polityczne, ale także w wąskim – indywidualnych osób (np. kupno akcji).

Wiedza = władza

Szczególnym rodzajem informacji jest informacja publiczna, czyli taka, która dotyczy sfery działania władzy publicznej. Bez przepływu treści z nią związanych trudno wyobrazić sobie, szczególnie w dzisiejszych czasach, realizację zadań publicznych. Demokratyczne państwo prawa powinno dążyć do jak najbardziej transparentnych procedur, które pozwalałby obywatelom zapoznawanie się z działaniami podmiotów, które posługują się mandatem wyborczym lub dysponują środkami publicznymi. Tylko w ten sposób mogą oni sprawować przynależną im bezpośrednią władzę.

Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu społecznej kontroli władzy przez organizacje pozarządowe i osoby fizyczne upowszechnia się wiedzę, której podstawowym celem jest wyposażenie zarówno obywateli, jak i urzędników w praktyczne narzędzia służące dostępowi do informacji publicznej.

Wiedza = skuteczna prewencja

Procedurę ubiegania się o dostęp do informacji publicznej wraz z wyjaśnieniami podstawowych problemów, na które mogą natrafić osoby realizujące prawo do informacji, analizę orzecznictwa oraz zbiór dobrych praktyk powinni przyswoić wszyscy praktycy działań na linii władza-obywatel.

Wiedza ta jest również pomocna dla organów zobowiązanych do udostępniania informacji publicznej. Kontrola społeczna i medialna działalności urzędników i polityków może stanowić skuteczną prewencję przestępstw dokonywanych przez władzę publiczną. Działania takie mają szczególne znaczenie na poziomie samorządu terytorialnego, gdzie zażyłości między władzą publiczną a np. mediami lokalnym uniemożliwiają skuteczną kontrolę działania władzy.

Wiedza = dobro nas wszystkich

Korupcja, a szerzej przestępstwa będące skutkiem nadużycia pełnionej funkcji publicznej, nadal stanowi poważny problem społeczny w Polsce. Jednocześnie bardzo trudno jest ocenić wysokość strat, jakie ponosi majątek publiczny wskutek dokonania niekorzystnych rozporządzeń mieniem, motywowanych majątkowymi pobudkami, nepotyzmem lub kumoterstwem.

Dlatego skuteczne przeciwdziałanie przestępczości wymaga nie tylko sprawnych organów powołanych w tym konkretnym celu, ale także świadomych przysługujących im praw obywateli, w tym w sposób szczególny tych, którzy zrzeszają się i organizują w różnych formach działalności społecznej. To posiadana przez nich wiedza przyczynia się do zmniejszenia patologii i poprawia przejrzystość władzy publicznej, a tym samym pozwala przeciwstawiać się naruszeniom prawa.

Powiązane tematy