Aktualności

 „Subsydiarność, przejrzystość i praworządność w kwestiach proceduralnych nie osłabi Unii Europejskiej. Wręcz przeciwnie, wzmacnianie tych zasad, które są tak mocno umocowane w pierwotnym prawie unijnym, pomoże projektowi europejskiemu w osiągnieciu sukcesu. Unia poradzi sobie ze swoimi problemami poprzez niejako powtórne odkrycie zasad, które leżą u jej podstaw ” – to teza, którą dr Tymoteusz Zych przedstawił na forum Parlamentu Europejskiego.

Przedstawiciel Konfederacji Inicjatyw Pozarządowych Rzeczypospolitej 4 grudnia 2019 mówił o źródłach rzeczywistych problemów Wspólnoty Europejskiej i metodach zaradzenia im. Przytaczając szereg przesłanek, sformułował wniosek, że obywatele czują się pomijani i przytłaczani przez unijną legislatywę.

Podnosząc te kwestie na forum Parlamentu Europejskiego, wskazywał na potrzebę wdrożenia wizji alternatywach dla federalistycznego modelu Unii. Odwołując się do badań Pew Research Center, dowodził, że jakkolwiek obywatele doceniają rolę Wspólnoty w zapewnianiu pokoju, to widzą nadmierne ingerowanie w sprawy państw członkowskich oraz jej nieskuteczność.

Jako bezpośrednią przyczynę tego niekorzystnego zjawiska wskazał coraz większą centralizacją władzy, zwłaszcza procesu ustawodawczego. Przy tym wskazywał, że znacząco odbiega to od postulatów ojców założycieli, którzy w połowie XX wieku bardzo mocno promowali, jako fundament przyszłej Unii, zasady subsydiarności i proporcjonalności.

Ta pierwsza zasada szczególnie wzmacnia zarówno całą wspólnotę, jak i społeczności. To one bowiem znają istotę własnych spraw i mogę prowadzić je najskuteczniej. A dzięki pozostawieniu im decyzyjności, wspólnota może zająć się zagadnieniami dotyczącymi wszystkich. „Zatem i demokracja, i skuteczne zarządzanie korzystają z egzekwowania zasady subsydiarności” – podsumował dr Zych.

Wiceprezes KIPR podkreślał, że to również pozwala instytucjom lepiej trzymać się granic ich kompetencji, tak jak zostały ustanowione w traktatach założycielskich. Ponadto odwoływał się do stanowiska Trybunału WE wypowiadającego się nt. stosowania zasady pomocniczości.

Wskazywał na ubogi zakres orzecznictwa tak na gruncie Trybunału, jak i ciał ustawodawczych poszczególnych państw. „Dlatego zasada pomocniczości jest w mocy, ale nie jest stosowana. I to musi się zmienić. Rola parlamentów krajowych w procesach legislacyjnych musi zostać wzmocniona.” – tłumaczył.

W swoim wystąpieniu dr Zych zwracał uwagę na lekceważenie zasady pomocniczości przez instytucje unijne. Jak zauważył wiceprezes KIPR, z uwagi na ograniczenia proceduralne, w tych instytucjach zbyt rzadko wykorzystywana jest instytucja „wczesnego ostrzegania” polegająca na możliwości wystawienia żółtej czy pomarańczowej kartki. Wniósł więc na forum Parlamentu koncepcję zastąpienia tych procedur, o wiele prostszą, procedurą czerwonej kartki.

Odwołując się do przykładu Polski, postulował również powołanie w Parlamencie Europejskim komisji, która, z prawem wydawania wiążących decyzji, sprawdzałaby od razu, czy dany projekt ustawodawczy zgodny jest z zapisami traktatowymi a zwłaszcza w dziedzinie kompetencji Unii.

Jako doświadczony prawnik dr Zych zabrał głos również w sprawie suwerenności oraz supremacji prawa wspólnotowego nad konstytucją państw członkowskich, która to bezpośrednio łączy się z zasadą pomocniczości. Wg niego ta dominacja „nie ma umocowania w traktatach”.

Dla poparcia swej tezy przywołał kazus niemiecki. Wspominał również o sytuacji implementacji do prawa bułgarskiego zapisów konwencji stambulskiej stojących w sprzeczności z tamtejszą konstytucją. Dlatego argumentował, że: „Potrzebujemy silniejszych instrumentów, które pozwoliłyby rozwiązywać tego rodzaju konflikty.”.

W końcowej części swego wystąpienia wspomniał o poważnym problemie dotyczącym procedowania Parlamentu, czyli jedynej instytucji posiadające bezpośrednią legitymizację demokratyczną, a dotyczącym częstego liczenia głosów metodą wzrokową. „Remedium na ten stan jest wprowadzenie systemu głosowania elektronicznego, co z powodzeniem sprawdza się w krajach takich jak Polska, Węgry, czy inne kraje środkowoeuropejskie” – argumentował nasz przedstawiciel.

W swoim wystąpieniu dr Zych, widząc szereg wyzwań stojących przed władzami Wspólnoty, pokreślił, że Unia Europejska poradzi sobie z nowymi wyzwaniami, odwołując się do praw i zasad, które legły u jej zarania.

Wystąpienie dra Tymoteusza Zycha dostępne jest pod adresem: https://www.europarl.europa.eu/ep-live/en/committees/video?event=20191204-1430-COMMITTEE-AFCO

Zdjęcie: © European Union 2019 – Source : EP