Aktualności
Opinia KIPR na temat Regulaminu Konkursu PROO, edycja 2020 – Priorytet 1a
Zespół KIPR
Od 2017 roku aktywnie działamy na rzecz społeczeństwa obywatelskiego w Polsce
Wesprzyj nas| W ramach konsultacji na temat Regulaminu konkursu Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich, Priorytet 1a Wsparcie działań misyjnych i rozwoju instytucjonalnego – Edycja 2020, Zespół Ekspercki Konfederacji Inicjatyw Pozarządowych Rzeczypospolitej przygotował swoją listę uwag do projektu: 1. Rozszerzenie podmiotów uprawnionych do udziału w konkursie o koła gospodyń wiejskich Uwaga: W ramach rozszerzenia podmiotów uprawnionych do udziału w konkursie o koła gospodyń wiejskich (pkt 6.1.1.e projektu Regulaminu), KIPR proponuje wykreślenie kół gospodyń wiejskich z kręgu podmiotów uprawnionych do udziału w konkursie wymienionych w pkt 6.1.1 projektu Regulaminu. Uzasadnienie: Uzupełnienie listy podmiotów uprawnionych do udziału w konkursie o koła gospodyń wiejskich jest zbędne i nie wnosi niczego nowego, ponieważ koła gospodyń wiejskich na chwilę obecną są już uprawnionymi wnioskodawcami. Koła gospodyń wiejskich spełniają bowiem kryteria organizacji pozarządowej wymienione w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (dalej: UoDPPiW), do której to regulacji odsyła Regulamin w swojej dotychczasowej wersji. Po pierwsze, koła gospodyń wiejskich nie działają w celu osiągnięcia zysku (art. 21 ust. 3 ustawy z dnia 9 listopada 2018 r. o kołach gospodyń wiejskich wyraźnie stanowi, że dochód z działalności koła gospodyń wiejskich służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków). Po drugie, koła gospodyń wiejskich nie są jednostkami sektora finansów publicznych, ani przedsiębiorstwami, instytutami badawczymi, bankami i spółkami prawa handlowego będącymi państwowymi lub samorządowymi osobami prawnymi. Konkludując, koła gospodyń wiejskich spełniają kryteria bycia organizacją pozarządową wymienione w art. 3 ust. 2 UoDPPiW. Także w literaturze przedmiotu ustabilizowany jest pogląd, że takie organizacje, jak koła gospodyń wiejskich, są organizacjami pozarządowymi. Powyższe uwagi jednoznacznie zatem wskazują, że dopisanie i wyszczególnienie kół gospodyń wiejskich na liście uprawnionych wnioskodawców nie jest potrzebne. Co więcej, taki zabieg redakcyjny mógłby rodzić pewną konfuzję, wzbudzającą wątpliwości w zakresie tego, jak należy rozumieć ogólny zapis Regulaminu (pkt 6.1.1.a) wskazujący organizacje pozarządowe jako podmioty uprawnione do wzięcia udziału w konkursie. Jeżeli bowiem koła gospodyń wiejskich, aby móc aplikować o otrzymanie dotacji z PROO, muszą być odrębnie wymienione na liście uprawnionych wnioskodawców, to oznaczałoby to, że Regulamin w pkt 6.1.1.a inaczej rozumie definicję organizacji pozarządowej niż ma to miejsce na gruncie UoDPPiW, do której to ustawy odsyła sam Regulamin. Należałoby wówczas przyjąć, że na gruncie Regulaminu operuje się węższą definicją organizacji pozarządowej, niż czyni to UoDPPiW. De facto trzeba by przyjąć, że katalog podmiotów wymienionych w pkt 6.1.1.a Regulaminu po zwrocie „w szczególności” jest katalogiem zamkniętym i wyznacza wszystkie możliwe organizacje pozarządowe. Przyjęcie takiej ewentualności nie jest jednak uprawnione, ponieważ stoi w sprzeczności zarówno ze znaczeniem zwrotu „w szczególności”, jak i postanowieniami UoDPPiW. Co jeszcze istotne, tak wąsko rozumiana definicja organizacji pozarządowych wykluczałaby z grona uprawnionych wnioskodawców dużą liczbę podmiotów powszechnie zaliczanych do tzw. trzeciego sektora, takich jak np. koła łowieckie, związki rolników itd. Trudno jednak przyjąć, że taki był zamysł stojący za uruchomieniem konkursów w ramach PROO. 2. Doprecyzowanie zapisów dotyczących podmiotów wykluczonych do udziału w konkursie Uwaga: W ramach wykluczenia z grona uprawnionych wnioskodawców podmiotów, które otrzymały dofinansowanie w ramach konkursów PROO w 2019 r. – w Priorytetach 1a, 3 i 4, i podpisały umowę z NIW-CRSO, KIPR proponuje wykreślenie z listy nieuprawnionych wnioskodawców podmiotów, które otrzymały dofinansowanie w ramach konkursów PROO w 2019 r. – w Priorytetach 3 i 4, i które podpisały umowę z NIW-CRSO (pkt 6.2.1.c projektu Regulaminu) Uzasadnienie: O ile wykluczenie z udziału w konkursie PROO w 2020 r. – Priorytet 1a jest zrozumiałe (podmioty te będą przez cały 2020 r. korzystać z środków otrzymanych w wyniku konkursu organizowanego w 2019 r.), o tyle wyłączenie beneficjentów konkursów PROO – Priorytet 3 i 4 nie jest jasne. Można bowiem odnieść wrażenie, że podmioty, które uzyskały dofinansowanie w ramach Priorytetu 3 i 4, tj. lokalne organizacje strażnicze, media obywatelskie i think tanki obywatelskie, będą w 2020 r. w pewien sposób dyskryminowane. Dotacje z Priorytetu 3 i 4 są znacznie niższe niż te, które można otrzymać na gruncie Priorytetu 1a. Środki uzyskane z Priorytetu 3 i 4 w 2019 r. mogą nie wystarczać na zaspokojenie bieżących potrzeb takich organizacji, jak również mogą w niepełnym stopniu wspierać ich pożądany rozwój. Co więcej, organizacje strażnicze, media obywatelskie i think tanki mogą zajmować się ponadto szeregiem innych spraw, na które potrzebują odpowiednich środków finansowych. Podmioty takie mogą chcieć niektóre niezbędne koszty pokryć z dofinansowania z Priorytetu 3 lub 4, a celem sfinansowania innych mogą planować złożenie wniosku w ramach konkursu PROO – Priorytet 1a w 2020 r. Pozwolić zatem należy w tej sytuacji na daleko idącą swobodę w planowaniu pozyskiwania funduszy przez organizacje tzw. trzeciego sektora. Przypadek każdej takiej organizacji powinien być w związku z tym rozpatrywany odrębnie. Nie wydaje się, aby wykluczenie z góry możliwości złożenia wniosku w 2020 r. było adekwatnym instrumentem. Skutkiem wprowadzenia takiego zapisu może być znaczne zahamowanie rozwoju organizacji strażniczych, mediów obywatelskich i think tanków, które pełnią we współczesnym społeczeństwie informacyjnym bardzo doniosłą i ciągle wzrastającą rolę. 3. Konsolidacja kart ocen ekspertów Uwaga: W ramach konsolidacji kart ocen ekspertów, KIPR proponuje wykreślenie w projekcie Regulaminu wszystkich zapisów mówiących o konsolidacji kart ocen ekspertów. Uzasadnienie: Zapis o konsolidacji ocen ekspertów jest niezrozumiały i może być nadużywany. Nie jest jasne, na czym konsolidacja ocen miałaby polegać. Słownikowo termin „konsolidacja” oznacza m.in. połączenie, zintegrowanie, skoncentrowanie, lecz także ześrodkowanie czy uzyskanie wewnętrznej spójności. A zatem konsolidacja w omawianym przypadku może zarówno polegać na jedynie nieistotnej z merytorycznego punktu widzenia redakcji i scaleniu ocen ekspertów, jednakże może także oznaczać bliżej nieokreśloną ingerencję w treść ocen ekspertów np. celem ich ześrodkowania czy uczynienia spójnymi. Niejasności te pogłębia jeszcze zapis mówiący, że konsolidacja nie będzie wiązać się z ingerencją we wcześniej przyznaną liczbę punktów (pkt 11.2.14 i 12.2.3 projektu Regulaminu). A contrario można by zatem przyjąć, że w ramach konsolidacji inne elementy ocen ekspertów, np. treść uzasadnienia, mogłyby być zmieniane, modyfikowane, skracane itp. Byłoby to jednak bardzo znaczącym ograniczeniem transparentności procesu przebiegu konkursu i umniejszałoby rolę ekspertów zewnętrznych, ponieważ mieliby oni pewność zachowania jedynie liczby przyznanych ocenianym wnioskom punktów. W pozostałym zakresie wypełnione karty ocen mogłyby ulegać daleko idącym zmianom. Wnioskodawcy z kolei nie mogliby się w pełni zorientować, w jaki sposób szczegółowo oceniane były poszczególne elementy złożonego wniosku. W związku z możliwością wystąpienia zasygnalizowanych niejasności lepszym rozwiązaniem zdaje się być pozostawienie dotychczasowej regulacji bez zmian w tym zakresie. Ewentualnie można by rozważyć wprowadzenie zapisu o konsolidacji kart ocen ekspertów, ale tylko pod warunkiem, że termin „konsolidacja” zostanie bardzo precyzyjnie i wąsko zdefiniowany w treści Regulaminu. Projekt regulaminu: https://niw.gov.pl/konsultacje-spoleczne-regulaminu-konkursu-w-priorytecie-1a-proo-2020/ |
Sfinansowano przez Narodowy Instytut Wolności ze środków Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018 – 2030
