Aktualności

Stanowisko Konfederacji Inicjatyw Pozarządowych Rzeczypospolitej w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw

Poddany konsultacjom społecznym projekt ustawy stworzony przez Ministerstwo Finansów zakłada obniżkę podatku dochodowego dla osób fizycznych w pierwszym progu podatkowym z dotychczasowych 17% do 12%. Jest to już kolejna w tym roku zmiana, zmniejszająca dochody z tytułu podatku dochodowego. Od 1 stycznia 2022 obowiązuje już Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz.2105), która wprowadziła zwiększenie kwoty wolnej od podatku do 30.000 zł oraz podwyższyła limit obowiązywania wyższej stawki podatku (32%) do 120.000 zł rocznie. 

Od 2004 roku istnieje możliwość przekazania przez podatnika 1% należnego podatku na cele społeczne, świadczone przez organizacje pożytku publicznego. Wprowadzone oraz zapowiadane regulacje, ze względu na obniżkę podatku PIT wpływają na zmniejszenie ogólnej kwoty, która trafi do organizacji pożytku publicznego. Według szacunków projektodawcy wpływy OPP mają ulec zmniejszeniu o około 194 mln złotych. To uszczuplenie sięgające niemal 20% w stosunku do wpływów OPP z roku 2021 roku, które stanowiły niespełna 972 mln złotych. Projektodawca dostrzega ten ubytek i proponuje w przedmiotowym projekcie ustawy mechanizm wyrównania poniesionych start. Będzie mieć on zastosowanie, jeżeli suma dochodów OPP będzie mniejsza od poziomu wpływów z tegorocznego rozliczenia, kiedy to po raz ostatni podatek dochodowy rozliczany jest na starych zasadach. W kolejnych latach kwota ta ma być rokrocznie indeksowana o wskaźnik wzrostu gospodarczego. 

Z zadowoleniem przyjmujemy pojawienie się mechanizmu wyrównującego straty dla organizacji pozarządowych, posiadających status organizacji pożytku publicznego. Odpowiednio wczesne wprowadzenie zaproponowanie rozwiązań umożliwi także organizacjom możliwość dostosowania się do zmian w naliczaniu zysków z 1%.

Rozwiązanie zaproponowane przez projektodawcę zakłada, że kwota wyrównania ma przysługiwać danej organizacji pożytku publicznego w proporcji, w jakiej pozostaje udział kwoty środków pochodzących z 1% PIT przekazanej w danym roku na rzecz organizacji pożytku publicznego w stosunku do łącznej kwoty tych środków przekazanej na rzecz wszystkich organizacji pożytku publicznego. Problem jednak w tym, że reforma podatkowa zakłada, że duża grupa podatników (najsłabiej zarabiających, w tym duża część emerytów i rencistów) albo całkowicie zostanie zwolniona od płacenia podatku dochodowego albo zapłaci go w symbolicznej wysokości. To sprawia, że te organizacje, których znaczna część dochodów z 1% pochodziła z rozliczeń od tej grupy podatników, nie dostaną należytej rekompensaty z mechanizmu wyrównującego, mimo dużego spadku dochodów z 1% względem lat poprzednich. Problem ten może dotknąć zwłaszcza organizacje wspierające osoby starsze bądź niepełnosprawne. Do tej pory często sami beneficjenci pomocy w formie podziękowania, wskazywali takowe organizacje w swoim rozliczeniu. Od teraz nie płacąc podatku nie będą w stanie wygenerować kwoty od której przysługiwałoby należyte wyrównanie. 

Dlatego, skoro i tak mechanizm wyrównujący uniezależniony jest od wpływów z podatku dochodowego i w większej części pochodzi z innych wpływów do budżetu, można byłoby dokonać innego sposobu przydzielenia środków z wyrównania. Mogłoby ono następować w stosunku do proporcji wskazań na daną organizację spośród wszystkich podmiotów obowiązanych do złożenia deklaracji podatkowej, także tych zwolnionych od płacenia podatku dochodowego. Pozwoliłoby to choć częściowo zminimalizować straty organizacji, opierających się na wpływach z 1% od osób mniej zamożnych. Dodatkowo umożliwiłaby takim osobom partycypowanie w podziale środków, przekazywanych na organizacje pożytku publicznego. To rozwiązanie umożliwiłoby także uwzględnienie wpisanego przez podatnika celu szczególnego, również w stosunku do środków pochodzących z wyrównania finansowanych przez budżet państwa. 

Należałoby także zastanowić się nad wprowadzeniem zmian w corocznym indeksowaniu kwoty do której konieczne jest zastosowanie mechanizmu wyrównania. W opiniowanym projekcie jedynym czynnikiem wpływającym na zmianę tej kwoty będzie wskaźnik wzrostu gospodarczego. Wydaje się jednak, że indeksacja powinna również uwzględniać wskaźnik inflacji oraz procent podatników, którzy zdecydowali się na przekazanie 1% podatku jakieś organizacji pożytku publicznego. W przypadku wprowadzenia proponowanego przez resort finansów rozwiązania na wysokości ogółu środków przekazanych do OPP żadnego wpływu może nie mieć wzrost albo spadek popularności stosowania tego odpisu podatkowego. W konsekwencji może to doprowadzić do spadku aktywności organizacji w docieraniu do potencjalnych wspierających. 

Prosimy o uwzględnienie powyższych uwag w ramach dalszych prac nad projektem ustawy.