Aktualności

Projekt ustawy o sprawozdawczości finansowej organizacji pozarządowych, opublikowany na początku lipca 2021 r. na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji uznawany jest za regulację o fundamentalnym znaczeniu dla działalności trzeciego sektora w Polsce. Projektowana ustawa, od momentu wejścia w życie będzie bowiem drugą, obok ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, regulacją prawną o charakterze powszechnym dotyczącą trzeciego sektora.

Wprawdzie działalność organizacji pozarządowych regulowana jest kilkoma aktami prawnymi o randze ustawy, jednak są one adresowane do konkretnych typów podmiotów jak np. stowarzyszeń bądź fundacji, co jednocześnie eliminuje konieczność wzajemnej znajomości wszystkich uregulowań^[1]. Projektowaną ustawę o sprawozdawczości finansowej organizacji pozarządowych, słusznie uznaje się więc za podstawowy, zaraz po ustawie o działalności pożytku publicznego akt prawny regulujący działalność organizacji pozarządowych w Polsce^[2]. Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy, jej celem jest „stworzenie systemu służącego do składania sprawozdań przez organizacje pozarządowe, zapewnienie jawności i przejrzystości sprawozdawczości organizacji pozarządowych oraz wprowadzenie jednolitych form i obowiązków sprawozdawczych dla różnych form podmiotowości prawnej organizacji pozarządowych”^[3]. Podstawową zasadą, jaką przyjęto w konstruowaniu nowych regulacji, jest pełna transparentność finansowania organizacji pozarządowych. Jak podkreślono w uzasadnieniu „Działanie na rzecz dobra wspólnego na zasadzie non-profit, bazujące na wykorzystaniu zaufania społecznego do tego rodzaju aktywności publicznej, wymaga pełnej transparentności. Ma to znaczenie zwłaszcza teraz, w dobie postępującej globalizacji  i dynamicznego wzrostu znaczenia sektora pozarządowego w życiu publicznym i jego wpływu na kształtowanie opinii publicznej”^[4]. Zasada transparentności finansowania organizacji pozarządowych w oczywisty sposób bezpośrednio wpływa na kształtowanie statusu podmiotów tworzących poprzez swoje działania struktury finansowe NGO tj. darczyńców. 

1. Obligatoryjna, powszechna deanonimizacja darczyńców

Projektowane przepisy kształtują obowiązki sprawozdawcze organizacji pozarządowych w następujący sposób. Przepis art. 1 ust. 3 projektu ustawy stanowi, iż: „Organizacje pozarządowe składają sprawozdanie finansowe wraz z informacją o źródłach przychodów, kosztach i rodzajach prowadzonej działalności”^[5]. Adresatem sprawozdań jest Narodowy Instytut Wolności -Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, prowadzący bazę sprawozdań tj. system informatyczny służący do zamieszczania  sprawozdań i informacji, złożonych na zasadach określonych w ustawie^[6]. Zgodnie z art. 18 projektowanej ustawy „Organizacje pozarządowe przekazują sprawozdanie finansowe oraz informację o źródłach przychodów, kosztach i rodzajach prowadzonej działalności do bazy sprawozdań organizacji pozarządowych” prowadzonej przez Narodowy Instytut Wolności. Z kolei art. 19 tejże ustawy, stanowi, iż „Baza sprawozdań organizacji pozarządowych jest jawna, a Narodowy Instytut zapewnia warunki organizacyjne i techniczne do publicznego dostępu do danych z bazy sprawozdań organizacji pozarządowych”^[7]. Istotny aspekt zasady jawności określony został w art. 17 ust. 2 omawianego projektu ustawy, stanowiącego, iż „Narodowy Instytut udostępnia bazę sprawozdań organizacji pozarządowych na stronie podmiotowej Narodowego Instytutu w Biuletynie Informacji Publicznej”^[8]. Informacje zawarte w sprawozdaniach składanych przez organizacje pozarządowe, a następnie podlegające ujawnieniu w bazie sprawozdań udostępnianej na stronie Narodowego Instytutu Wolności, w myśl projektowanych przepisów będą zatem powszechnie dostępne. 

Zgodnie z przepisami ustawy do składania  sprawozdania finansowego wraz z informacją o źródłach przychodów, kosztach i rodzajach prowadzonej działalności zobowiązane będą organizacje pozarządowe, których przychód z działalności za rok poprzedzający złożenie sprawozdania przekroczy 1 000 000 zł. Natomiast, organizacje, których przychód z działalności za rok poprzedzający złożenie sprawozdania nie przekroczy 1 000 000 zł, będą zobowiązane do składania jedynie informacji o źródłach przychodów, kosztach i rodzajach prowadzonej działalności. Z kolei zwolnione z tych obowiązków sprawozdawczych będą organizacje pozarządowe, których przychód z działalności za rok poprzedzający złożenie sprawozdania pochodził wyłącznie ze składek członkowskich i nie przekroczy 10 000 zł^[9].

Zakres informacji o źródłach przychodów, kosztach i rodzajach prowadzonej działalności został określony w załączniku nr 1 do projektowanej ustawy. W odniesieniu do przychodów ze źródeł niepublicznych obejmuje odpowiednio: 

W przypadku krajowych darowizn i innych środków ogółem: 

-wyszczególnienie darowizn, których jednorazowa wartość wynosi co najmniej 15 000 zł ze wskazaniem poszczególnych darczyńców (imię i nazwisko osoby fizycznej lub nazwa osoby prawnej);  -wyszczególnienie darowizn, których łączna suma otrzymana od jednego darczyńcy przekracza 35 000 zł ze wskazaniem darczyńcy (imię i nazwisko osoby fizycznej lub nazwa osoby prawnej);

Natomiast w przypadku zagranicznych darowizn i innych środków zagranicznych ogółem:

-wyszczególnienie darowizn, których jednorazowa wartość wynosi co najmniej 15 000 zł ze wskazaniem poszczególnych darczyńców (imię i nazwisko osoby fizycznej lub nazwa osoby prawnej);  -wyszczególnienie darowizn, których łączna suma otrzymana od jednego darczyńcy przekracza 35 000 zł ze wskazaniem darczyńcy (imię i nazwisko osoby fizycznej lub nazwa osoby prawnej)^[10].

Wskazane projektowane przepisy, wraz z załącznikami stanowiącymi integralną część projektu przewidują więc po pierwsze obowiązek zamieszczania danych osobowych darczyńców w postaci imienia i nazwiska w przypadku osób fizycznych, albo firmy, bądź w przypadku osoby prawnej w sprawozdaniach składanych do bazy sprawozdań organizacji pozarządowych prowadzonej przez Narodowy Instytut Wolności, a po drugie udostępnienie przez Narodowy Instytut bazy sprawozdań na stronie podmiotowej w Biuletynie Informacji Publicznej. Zatem skutkiem wejścia w życie regulacji w projektowanym kształcie jest istotna zmiana statusu darczyńców, którzy zgodnie z nowymi przepisami nie będą mogli pozostać anonimowi. Wprawdzie przepisy zawężają nieco krąg darczyńców, których dane będą podlegały obowiązkowemu ujawnieniu przez obdarowane NGO poprzez wprowadzenie określonych progów kwotowych, niemniej jednak zakres oddziaływania projektowanych przepisów pozostaje na tyle szeroki, iż można mówić o powszechnej, obligatoryjnej deanonimizacji darczyńców.

2. Uwagi krytyczne do projektu ustawy o sprawozdawczości organizacji pozarządowych

Projekt ustawy o sprawozdawczości finansowej znajduje się obecnie w fazie konsultacji. Liczne organizacje pozarządowe sformułowały już swoje zastrzeżenia i obawy wobec rozwiązań, które znalazły się w projektowanym tekście ustawy, w szczególności dotyczące przepisów regulujących kwestię transparentności finansowej tych podmiotów i związanej z nią deanonimizacji darczyńców^[11]. Wśród krytycznych uwag formułowanych przez organizacje pozarządowe w ramach konsultacji, wskazuje się przede wszystkim, iż projektowane przepisy mogą zniechęcić potencjalnych darczyńców do wspierania organizacji pozarządowych, z uwagi na łatwą i powszechnie dostępną możliwość ich identyfikacji, której darczyńcy mogą sobie nie życzyć. Podkreśla się, iż wejście w życie ustawy w projektowanym kształcie może doprowadzić do sytuacji, w której darczyńcy będą się angażować wyłącznie przez organizacje zagraniczne gwarantujące ich anonimowość oraz analogiczne do polskich ulgi podatkowe, a nawet, iż w ogóle zaniechają wspierania NGO^[12]. Taki stan rzeczy w oczywisty sposób negatywnie wpłynąłby na funkcjonowanie trzeciego sektora w Polsce. 

Innym formułowanym w stosunku do projektu ustawy zastrzeżeniem jest kwestia zbytniego ujednolicenia darczyńców. Wskazuje się, iż projekt ustawy nie uwzględnia podstawowej dywersyfikacji darczyńców na osoby fizyczne i prawne w zakresie ujawnianych danych osobowych, w kontekście ujawniania ich personaliów, która to dywersyfikacja ma jednak doniosłe znaczenie praktyczne. Podkreśla się bowiem, iż inaczej kwestia ujawnienia swoich personaliów oddziałuje na osoby fizyczne, z reguły bardziej uwrażliwione w kwestii ochrony danych, inaczej natomiast na osoby prawne. Podkreśla się przy tym obawy dotyczące potencjalnej stygmatyzacji darczyńców opartej o kryterium adresata darowizny. Wskazuje się, iż dokonanie przez darczyńcę (zwłaszcza będącego osobą fizyczną) finansowego wsparcia konkretnego podmiotu, wobec daleko idącej zasady jawności źródeł przychodów organizacji pozarządowych, a więc deanonimizacji darczyńców przewidywanej przez projekt ustawy, może prowadzić do powstawania lokalnych konfliktów, bądź służyć podmiotom gromadzącym dane do wykreowaniu pewnego profilu konkretnego darczyńcy, w oparciu o charakter działalności wspieranych organizacji, który może być następnie wykorzystany do różnych niejasnych celów^[13].  

Kwestią podnoszoną w ramach uwag kierowanych pod adresem projektu ustawy, w związku z deanonimizacją darczyńców jest także brak respektowania przez nowe przepisy krajowych i międzynarodowych norm regulujących ochronę danych osobowych. W szczególności głosy krytyczne wobec przepisów regulujących status darczyńców w projektowanej ustawie akcentują sprzeczność  tychże, z przepisami Konstytucji RP, tj. art. 51 ust. 2 Konstytucji, stanowiącym, iż „władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym”, oraz art. 31 ust. 3 Konstytucji, zgodnie z którym: „Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw”^[14].  W zakresie prawa międzynarodowego w tym europejskiego wskazuje się przede wszystkim na sprzeczność projektowanych regulacji z art. 5 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych; R.O.D.O.), regulującym zasady dotyczące przetwarzania danych osobowych^[15].

Wskazuje się również, iż przepisy dotyczące zniesienia anonimowości darczyńców są także kontrowersyjne w perspektywie orzecznictwa sądów międzynarodowych.

Podkreśla się, iż zgodnie ze stanowiskiem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wyrażonym na gruncie poszczególnych orzeczeń: „przepisy nakazujące lub dopuszczające przekazanie organowi publicznemu danych osobowych, takich jak nazwisko, miejsce zamieszkania lub dane o środkach finansowych osób fizycznych. należy, w braku zgody tych osób fizycznych i niezależnie od późniejszego wykorzystania tych danych, uznać za ingerencję w ich życie prywatne, a zatem za ograniczenie prawa zagwarantowanego w art. 7 karty praw podstawowych, bez uszczerbku dla możliwości ich ewentualnego uzasadnienia. To samo odnosi się do przepisów dotyczących publicznego rozpowszechniania takich danych”  (podobnie wyroki: z dnia 20 maja 2003 r., Österreichischer Rundfunk i in., C‑465/00, C‑138/01 i C‑139/01, EU:C:2003:294, pkt 73–75, 87–89; z dnia 9 listopada 2010 r., Volker und Markus Schecke i Eifert, C‑92/09 i C‑93/09, EU:C:2010:662, pkt 56–58, 64; z dnia 2 października 2018 r., Ministerio Fiscal, C‑207/16, EU:C:2018:788, pkt 48, 51)^[16]. Jak z kolei wskazuje Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej  w wyroku z dnia 18 czerwca 2020 r. „prawo do ochrony danych osobowych zapisane w art. 8 ust. 1 karty praw podstawowych, które jest ściśle związane z prawem do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego zagwarantowanym w art. 7 karty praw podstawowych, zabrania rozpowszechniania informacji dotyczących zidentyfikowanych lub możliwych do zidentyfikowania osób fizycznych, wśród osób trzecich, którymi mogą być zarówno organy publiczne, jak i ogół społeczeństwa, chyba że takie rozpowszechnianie odbywa się w drodze rzetelnie prowadzonego przetwarzania, zgodnie z wymogami przewidzianymi w art. 8 ust. 2 karty praw podstawowych”^[17].

Pojawiającym się w uwagach organizacji pozarządowych, formułowanych w ramach konsultacji publicznych, środkiem zaradczym dla tej sytuacji jest propozycja regulacji umożliwiającej niepodawanie informacji w przypadku zastrzeżenia przez darczyńcę anonimowości. Argumentuje się, iż środek ten ma na celu ochronę przed utratą darczyńców tych organizacji, których działalność dotyczy szczególnie wrażliwych obszarów życia społecznego, jak np. kontroli obywatelskiej, wsparciem mniejszości, czy przeciwdziałającym patologiom społecznym^[18]. Środek ten wydaje się stać jednak w sprzeczności z podstawowymi założeniami projektu ustawy, a więc zasady transparentności finansowania organizacji pozarządowych, która w przypadku zastosowania proponowanego środka byłaby realizowana w daleko mniejszym niż zakładany stopniu. 

Innego rodzaju uwagą jest także kwestia trudności technicznych dotyczących faktycznej możliwości ustalenia darczyńcy przez organizację. Podkreśla się bowiem, iż organizacje otrzymują darowizny za pośrednictwem różnych instrumentów, które mogą być wykorzystywane w celu zbierania środków, a więc: płatności elektronicznych, zbiórek internetowych, systemu SMS premium. Szerokie spectrum możliwości, znacząco utrudnia, a niekiedy czyni niemożliwym ustalenie personaliów darczyńcy, ponieważ organizacje nie otrzymują od operatorów płatności danych, które umożliwiałyby identyfikację darczyńców. Wskazuje się, iż organizacje nie mają więc technicznej możliwości przetwarzania tego rodzaju danych^[19].

Podkreśla się także, iż zakres danych wskazany w projektowanych przepisach może powodować potencjalne problemy związane z identyfikacją darczyńców, w postaci stwierdzenia niezgodnej z rzeczywistością tożsamości darczyńcy. Wskazuje się, iż dane w postaci imienia i nazwiska nie identyfikują oznaczonej osoby, a jedynie grupę osób o takim samym imieniu i nazwisku. To rozwiązanie może implikować problemy w postaci nieprawidłowej identyfikacji, a więc w kontekście docelowej kontroli społecznej, okazać się bezużyteczne. Znane są bowiem przykłady przypadkowej zbieżności imion i nazwisk osób posiadających nawet niezbyt często występujące nazwisko, także wśród osób zajmujących eksponowane stanowiska w administracji publicznej, czy spółkach skarbu państwa^[20].  

Innym sygnalizowanym problemem jest także określenie statusu darczyńcy krajowego bądź zagranicznego. Jak wskazuje Fundacja Instytut Ochrony Praw Konsumentów, projekt ustawy posługuje się bowiem terminami darowizna krajowa oraz darowizna zagraniczna, nie definiując tych pojęć. Powstaje więc praktyczny problem kwalifikacji darowizny złożonej przez „obywatela RP, pracującego w Wielkiej Brytanii, który dokonał internetową darowiznę na rzecz polskiej organizacji pożytku publicznego za pomocą karty wystawionej przez bank angielski”. Taka kwalifikacja może być tym bardziej utrudniona, zważywszy na fakt, iż organizacje nie posiadają dostępu do danych, którymi dysponują instytucje finansowe, takich jak obywatelstwo, czy rezydencja darczyńców^[21].

3. Dotychczasowe zasady dotyczące anonimowości darczyńców 

Nie ulega wątpliwości, iż projektowane przepisy zdecydowanie zmieniają status darczyńców organizacji pozarządowych, w bardzo znacznym stopniu ograniczając możliwość zachowania przez nich anonimowości. Należy jednak podkreślić, iż w obecnym stanie prawnym zasada ta nie ma charakteru bezwzględnego, a przepisy szczególne dopuszczają, choć w ograniczonym zakresie odstępstwa od zasady anonimowości darczyńców organizacji pozarządowych. Odstępstwa te wprowadzają przede wszystkim ustawy podatkowe, a więc ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych, które w określonych sytuacjach obligują organizacje pozarządowe otrzymujące darowizny, do publikowania personaliów darczyńców. W ramach uzasadnienia do projektu ustawy wskazano, iż obowiązujące przepisy zawierają już obowiązek ujawniania źródeł przychodów organizacji organom skarbowym.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (p.d.o.p.u.) zawiera regulację dotyczącą obowiązku składania przez podmioty otrzymujące darowiznę zeznania podatkowego z wyodrębnieniem z przychodów kwoty ogółem otrzymanych darowizn ze wskazaniem celu jej przeznaczenia zgodnie ze sferą działalności pożytku publicznego, a także celu, o którym mowa w ust. 1 pkt 7 (p.d.o.p.u.), wraz z wyszczególnieniem darowizn pochodzących od osób prawnych z podaniem nazwy i adresu darczyńcy, jeżeli jednorazowa kwota darowizny przekracza 15 000 zł lub jeżeli suma wszystkich darowizn otrzymanych w danym roku podatkowym od jednego darczyńcy przekracza 35 000 zł^[22]. Co więcej, ustawa nakłada także na podmioty składające zeznanie podatkowe obowiązek udostępnienia w terminie składania zeznania poprzez publikacje w Internecie, środkach masowego przekazu lub wyłożenie dla zainteresowanych w pomieszczeniach ogólnie dostępnych, wskazanych powyżej informacji^[23]. Obowiązek upublicznienia tych informacji nie dotyczy tych organizacji pozarządowych, których dochód za dany rok podatkowy nie przekracza kwoty 20 000 zł. Należy także podkreślić, iż obowiązek upublicznienia danych darczyńców ograniczony jest wyłącznie do darczyńców będących osobami prawnymi.

W tym kontekście należy także uczynić wzmiankę o fakultatywnej deanonimizacji polegającej na możliwości identyfikacji darczyńców będących osobami fizycznymi, które przekazywały w swoim rozliczeniu podatkowym 1% podatku fundacjom bądź stowarzyszeniom. Owi darczyńcy, przekazując wspomnianą kwotę, mogą wyrazić zgodę na przekazanie swoich danych (imienia, nazwiska, adresu zamieszkania) obdarowanej fundacji bądź stowarzyszeniu. Oczywiście zgoda taka była dobrowolna, a zatem w tym przypadku można mówić jedynie o deanonimizacji fakultatywnej. W nowych przepisach projektodawca ekstrapolował natomiast obowiązek ujawniania danych osobowych obecny w dotychczasowych regulacjach podatkowych jedynie w odniesieniu do osób prawnych na wszystkie kategorie podmiotowe darczyńców.

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy, w odniesieniu do przedstawionych rozwiązań „za pomocą bazy sprawozdawczości zapewniana zostanie transparentność finansowania organizacji pozarządowych, ponieważ dokumenty zamieszczane w bazie będą ogólnodostępne”^[24]. Warto podkreślić, iż zgodnie z uzasadnieniem, mechanizm zapewnienia transparentności finansowej NGO pozostaje niezależny od publicznoprawnych instrumentów dotyczących kontroli skarbowej i przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy, przewidzianych w przepisach szczególnych, mimo iż system pozyskiwania informacji przez organy uprawnione na podstawie tych przepisów, będzie oparty o bazę utworzoną przez Narodowy Instytut Wolności. Jak podkreślono w uzasadnieniu „projektowany system nie ograniczy w żadnym zakresie obecnych uprawnień ww. podmiotów (Szef KAS, KRS, GUS, minister nadzorujący) w zakresie uzyskiwania określonych danych. Zmieni się jedynie sposób ich przekazywania, bowiem będą one przekazywane za pośrednictwem rządowej agencji wykonawczej, tj. NIW-CRSO”^[25]. 

4. Zasady odliczania darowizny od podatku niezmienne

Niezmienna w myśl przepisów projektowanej ustawy pozostaje natomiast możliwość odliczenia darowizny od podatku dochodowego przez osoby fizyczne oraz przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Osoby te mogą odliczyć od dochodu, stanowiącego podstawę obliczenia podatku, kwotę w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6% dochodu. Odliczeniu podlegają darowizny dokonane na cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego oraz przekazane organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy (w tym fundacjom i stowarzyszeniom), a także na cele kultu religijnego, krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi, kształcenia zawodowego publicznym szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe, określone w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie.

5. Podsumowanie 

W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano, iż nowe regulacje dostarczają swoistych instrumentów kontroli społecznej, umożliwiających uzyskanie informacji na temat źródeł finansowania określonej organizacji. Jak podkreślono „Nowe regulacje będą gwarancją dobrych praktyk organizacji pozarządowych i realizacją ich postulatów w tym zakresie. Zapewnią też większą kontrolę społeczną nad organizacjami trzeciego sektora. Obywatele mają prawo wiedzieć, skąd pochodzą fundusze danej organizacji non-profit – czy np. z darowizn i drobnych składek, czy  z dofinansowania np. zagranicznego”^[26].

Konsekwencją realizacji tej zasady będzie daleko idąca ingerencja w dane osobowe darczyńców, chronione licznymi aktami prawa krajowego oraz międzynarodowego. Silnie akcentowana w uwagach zgłaszanych przez przedstawicieli trzeciego sektora w ramach konsultacji publicznych ustawy kwestia utraty przez darczyńców statusu anonimowości w myśl przepisów projektowanej ustawy, została oceniona krytycznie przez tychże przedstawicieli.

Wśród głosów krytyki dotyczącej przepisów projektowanej ustawy pojawiły się propozycje modyfikacji nowych rozwiązań w postaci „rezygnacji z projektowanych postanowień, których wynikiem ma być publikowanie danych osób fizycznych będących darczyńcami organizacji, lub odpowiednie przemodelowanie projektowanej regulacji tak, by nie budziła wątpliwości co do naruszenia prawa do prywatności, regulacji RODO, ani też ugruntowanych w kulturze polskiej zasady prawa do anonimowości darczyńcy^[27]. Kwestia pogodzenia akcentowanej w projekcie ustawy transparentności źródeł finansowania organizacji pozarządowych z rezygnacją publikowania danych darczyńców wydaje się jednak problematyczna. Rozwiązania dotyczące deanonimizacji darczyńców, wydają się więc kolejnym przykładem swego rodzaju ustawowego superfluum, w którym projektodawca, wychodząc ze skądinąd słusznych motywów, tworzy nadregulację, które wprawdzie zapewnią społeczną transparentność ważną w kontekście działalności organizacji obywatelskich, mogą jednak znacząco wpłynąć na ich funkcjonowanie poprzez zniechęcenie potencjalnych darczyńców do wspierania organizacji pozarządowych poprzez obligatoryjną i powszechną deanonimizację darczyńców.   

Autor: Maciej Węglarz

---

Źródła:

^[1] Sprawozdawczość organizacji pozarządowych – poznajemy projekt ustawy. Część 1 https://publicystyka.ngo.pl/sprawozdawczosc-organizacji-pozarzadowych-poznajemy-projekt-ustawy-czesc-1 (dostęp: 17.11.2021).

^[2] Tamże.

^[3] Uzasadnienie do projektu ustawy o sprawozdawczości organizacji pozarządowych z dnia 25 czerwca 2021 r.

^[4] Tamże.

^[5] Projekt z dnia 25 czerwca 2021 r. ustawy o sprawozdawczości organizacji pozarządowych.

^[6] Tamże.

^[7] Tamże.

^[8] Tamże.

^[9] Tamże.

^[10] Załącznik nr 1 do projektu z dnia 25 czerwca 2021 r. ustawy o sprawozdawczości organizacji pozarządowych

^[11] R. Horbaczewski, Dobroczyńca chce być anonimowy, a ustawa podda go rządowej kontroli https://www.prawo.pl/samorzad/ustawa o sprawozdawczosci organizacji pozarzadowych obawy ngo,509959.html (dostęp: 17.11.2021)

^[12] Tamże.

^[13] Tamże.

^[14] Uwagi Forum Darczyńców zgłoszone w ramach konsultacji publicznych https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12348551/12799601/12799604/dokument519961.pdf(dostęp: 17.11.2021)

^[15] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (dostęp: 17.11.2021)

^[16]Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie C‑78/18 https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf;jsessionid=57143949222B84F970FB9C62B08B49A3?text=&docid=227569&pageIndex=0&doclang=PL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=457991, (dostęp: 17.11.2021)

^[17]Tamże

^[18]Fundacja Wolności, Uwagi do projektu ustawy o sprawozdawczości organizacji pozarządowych, https://fundacjawolnosci.org/uwagi-do-projektu-ustawy-o-sprawozdawczosci-organizacji-pozarzadowych/, (dostęp: 17.11.2021).

^[19] Fundacja Instytut Ochrony Praw Konsumentów uwagi do Projektu ustawy o sprawozdawczości organizacji pozarządowych https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12348551/12799601/12799604/dokument519960.pdf (dostęp: 17.11.2021).

^[20] Tamże.

^[21] Tamże.

^[22] Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

^[23] Tamże.

^[24] Uzasadnienie do projekt ustawy…, dz. cyt.

^[25] Tamże.

^[26] Uzasadnienie do projekt ustawy…, dz. cyt.

^[27] Stanowisko organizacji pozarządowych w kwestii projektu ustawy o sprawozdawczości organizacji pozarządowych, https://forumdarczyncow.pl/uploads/media/6135f45492ab6-stanowisko-federacji.pdf.