Newsfeed

Jako Konfederacja Inicjatyw Pozarządowych Rzeczypospolitej przyłączamy się do apelu Polskiego Forum Osób Niepełnosprawnych w sprawie ratowania życia mieszkańców całodobowych placówek. Treść listu wraz z załącznikami znajduje się poniżej:

Szanowny Panie Prezydencie,

Szanowny Panie Premierze,

W związku z pandemią COVID-19, wyrażamy bardzo duże zaniepokojenie sytuacją ponad 150 tysięcy osób przebywających w instytucjach stałego pobytu w ramach pomocy społecznej (m.in. domy pomocy społecznej, ośrodki wsparcia) i opieki zdrowotnej (m.in. zakłady opiekuńczo-lecznicze, zakłady pielęgnacyjno‑opiekuńcze, szpitale psychiatryczne). Osoby te są obecnie w sytuacji trudniejszej niż kiedykolwiek.

Jak wynika z reportaży m.in. BBC pt. “Ponury kryzys w domach pomocy społecznej w Europie” w Hiszpanii, Francji i Włoszech umarły już tysiące mieszkańców domów pomocy społecznej (często 40-50% mieszkańców poszczególnych instytucji) i innych instytucji całodobowych, a przypadki zaniedbań są porażające (m.in. porzucenie mieszkańców czy pozbawienie jedzenia).

Jeśli podobny kryzys nawiedzi Polskę, umrzeć może nawet ⅓ mieszkańców domów pomocy społecznej, zakładów opiekuńczo-leczniczych i zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych, a zatem ponad 40 tysięcy osób z niepełnosprawnościami i seniorów, a pozostałych czekają bardzo bolesne skutki, zarówno znaczne pogorszenie stanu zdrowia fizycznego (np. na skutek odleżyn), jak i psychicznego (np. traumy).

Już teraz media alarmują o co najmniej 13 instytucjach poddanych kwarantannie i odciętych od świata oraz co najmniej 204 osobach zarażonych koronawirusem, m.in. w Niedabylu (ponad 90% zarażonych mieszkańców i personelu), Tomczycach (blisko 70% zarażonych mieszkańców) Jakubowicach, Koszęcinie (przymusowa ewakuacja wszystkich mieszkańców), Skarżysku-Kamiennej, Gorzycach, Bochni, Bytomiu (149 osób w kwarantannie), Krakowie, Warszawie (Mokotów, w tym pacjenci wymagający dializ).

Ryzyko zakażenia koronawirusem i śmierci mieszkańców instytucji całodobowych jest radykalnie wyższe niż w przypadku innych grup. Do tego dochodzi ryzyko nadużyć związanych z pozostawaniem w izolacji, zaniedbania, a nawet porzucenia. Sytuacje te, niezależnie od ryzyka związanego z koronawirusem, mogą w obecnej sytuacji doprowadzić do zapaści zdrowia i śmierci.

W sytuacji braku podjęcia natychmiastowych, skoordynowanych i szeroko zakrojonych działań mieszkańców instytucji całodobowych może czekać masowa tragedia i kryzys humanitarny niespotykanej skali.

Apelujemy o niezwłoczne wprowadzenie następujących rozwiązań:

1. Powołanie Zespołu Zarządzania Kryzysowego (ZZK) ds. osób z niepełnosprawnościami przy Pełnomocniku Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.
2. Uszczegółowienie Instrukcji MRPiPS dla instytucji stałego pobytu oraz świadczenia usług społecznych.
3. Zapewnienie ciągłości świadczenia usług osobom z niepełnosprawnościami i osobom starszym (w tym poprzez wykorzystanie zasobów Wojsk Obrony Terytorialnej).
4. Utworzenie w samorządach bazy osób wymagających wsparcia i sieci instytucji wspierających.
5. Monitorowanie sytuacji mieszkańców instytucji stałego pobytu oraz osób korzystających z usług społecznych.

Szczegółowy Plan proponowanego przez nas działania kryzysowego jest zawarty jako załącznik nr 1 do niniejszego Listu.

Załączamy również przetłumaczone Stanowisko i apel Europejskiego Forum Niepełnosprawności (European Disability Forum) pt. Instytucje stałego pobyt stają się ogniskami zarażeń i nadużyć – rządy muszą zadziałać natychmiast!

Deklarujemy pełną współpracę przy działaniach zapobiegawczych oraz interwencyjnych i jesteśmy do dyspozycji.

Załącznik nr 1

PLAN DZIAŁANIA KRYZYSOWEGO

w zakresie osób z niepełnosprawnościami

korzystających z instytucji stałego pobytu i usług społecznych

w związku z epidemią COVID-19

Główne działania:

1. Powołanie Zespołu Zarządzania Kryzysowego (ZZK) ds. osób z niepełnosprawnościami przy Pełnomocniku Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.
2. Uszczegółowienie Instrukcji dla instytucji stałego pobytu oraz świadczenia usług społecznych.
3. Zapewnienie ciągłości świadczenia usług osobom z niepełnosprawnościami i osobom starszym (w tym poprzez wykorzystanie zasobów WOT).
4. Utworzenie w samorządach bazy osób wymagających wsparcia i sieci instytucji wspierających.
5. Monitorowanie sytuacji mieszkańców instytucji stałego pobytu oraz osób korzystających z usług społecznych.

DZIAŁANIA SZCZEGÓŁOWE

1. Powołanie Zespołu Zarządzania Kryzysowego (ZZK) ds. osób z niepełnosprawnościami przy Pełnomocniku Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych:
   1. Monitorowanie sytuacji w kraju osób z niepełnosprawnościami we wszystkich typach instytucji stałego pobytu oraz osób korzystających z usług społecznych.
   1. Ustalanie sposobów reagowania, w tym ograniczania zagrożenia zakażenia oraz zapewniania ciągłości świadczenia niezbędnych usług dla zdrowia i życia osób z niepełnosprawnościami.
   1. Szybkie działanie członków ZZK w celu utworzenia z wykorzystaniem przedstawicieli środowiska osób z niepełnosprawnościami zespołów wojewódzkich.
   1. Koordynacja prac zespołów wojewódzkich (zbieranie i analiza informacji).
   1. Podejmowanie interwencji w sytuacjach których wojewódzkie zespoły potrzebują wsparcia w działaniu.
   1. Współpraca z innymi służbami na poziomie krajowym.

• Uszczegółowienie Instrukcji przygotowanych przez MRPiPS dla instytucji stałego pobytu oraz świadczenia usług społecznych:
• dotyczącej wsparcia osób przebywających w domach pomocy społecznej w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2
• dotyczącej realizacji usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych, w tym z zaburzeniami psychicznymi
• dotyczącej sposobu organizacji placówek zapewniających schronienie, takich jak:

→ specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie,

→ domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży,

→ ośrodki interwencji kryzysowej,

→ ośrodki wsparcia prowadzące miejsca całodobowego pobytu,

w szczególności poprzez:

• Wykorzystanie standardów MZ funkcjonujących w placówkach medycznych lub dobrych praktyk z innych placówek.
  • Zastosowanie śluz sanitarnych.
  • Wdrożenie systemów zmianowo-rotacyjnych, z jak najdłuższym okresem zmian (co tydzień, co 2 tygodnie).
  • Stałe przyporządkowanie: pracownik/opiekun – mieszkaniec.
  • Obligatoryjne podawanie posiłków w pokojach i zadbanie o bezpieczny sposób dostarczania posiłków (lub produktów) do placówek całodobowych, jeśli posiłki nie są  przygotowywane na miejscu.
  • Ograniczenie przyjmowania nowych osób, a w razie ich przyjęcia
    – stosowanie obowiązkowej kwarantanny.
  • Testowanie osób przyjmowanych oraz będących na kwarantannie, w tym szczególnie personelu.
  • Procedury postępowania i zapewnienia ciągłości wsparcia w sytuacji zakażenia mieszkańca lub pracownika.
  • W sytuacjach niepozwalających na zapewnianie dotychczasowego wsparcia przyjęcie minimalnych standardów chroniących godność mieszkańców (np. brak możliwości odmowy zabiegów higienicznych i wsparcia przy korzystaniu z toalety).
• Zapewnienie ciągłości świadczenia usług osobom z niepełnosprawnościami (w szczególności wymagającym stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innych osób w związku z co najmniej znacznie ograniczoną zdolnością do samodzielnej egzystencji) i osobom starszym poprzez:
  • Wykorzystanie zasobów Wojsk Obrony Terytorialnej, w tym zapewnienie krótkich szkoleń w zakresie świadczenia wsparcia i procedur sanitarnych dla żołnierzy WOT.
  • Wykorzystanie osób chętnych spośród nieświadczących pracy
    – na przykład fizjoterapeuci, nauczyciele WF, pracownicy OPS, pracownicy sanatoriów, pracownicy placówek, które są zamknięte (na przykład WTZ, ŚDS, klubów seniora), pracownicy hoteli, urzędnicy i inne grupy zawodowe.
  • Wprowadzenie szybkiego testowania na obecność koronawirusa osób przebywających w placówkach/instytucjach całodobowych, w których jest podejrzenie lub wystąpiło zakażenie koronawirusem wśród pracowników i/lub osób tam przebywających.
  • Wyznaczenia dostawców usług wsparcia (w tym opiekunów, pracowników pomocniczych i asystentów osobistych) jako „kluczowych pracowników”, którzy powinni kontynuować pracę oraz zapewnienia im osobistego wyposażenia ochronnego i instrukcji niezbędnych do zminimalizowania narażenia i rozprzestrzeniania się infekcji, a także profilaktyczne ich badanie na obecność  koronawirusa. Pracownicy powinni mieć możliwość podróżowania do i z miejsca pracy (zarówno organizacji, jak i domów klientów). Powinni być również uprawnieni do wsparcia przyznanego innym kluczowym pracownikom, takim jak opieka nad dziećmi i dostęp do szkoły.
  • Pilne zapewnienie zestawów ochrony osobistej pracownikom i mieszkańcom instytucji oraz personelowi zapewniającemu wsparcie w lokalnych społecznościach (poza instytucjami).
  • Umożliwienie pracownikom instytucji pomocy społecznej noclegu poza miejscem zamieszkania by chronić ich rodziny i zapobiegać transmisji zakażeń do instytucji (niektóre DPS-y i szpitale już organizują nocleg personelu na swoim terenie).
  • Wprowadzenie w placówkach medycznych, w których przebywają osoby zakażone bądź z podejrzeniem zakażenia oraz w miejscach zbiorowej kwarantanny rozwiązań w zakresie dostępności i ułatwionej komunikacji:
    → przygotowanie i wdrożenie tablic Emergency do ułatwionej komunikacji: tablice AAC oraz komunikaty słowne na tablicach komunikacyjnych niezbędne w pierwszej pomocy i opiece szpitalnej dla osób z różnymi trudnościami w komunikowaniu się oraz osób starszych, niedosłyszących mających problemy ze zrozumieniem personelu medycznego w maskach.
• Utworzenie w samorządach bazy osób wymagających wsparcia i sieci instytucji oraz osób gotowych tego wsparcia udzielać:
  • Zbieranie w środowiskach lokalnych (OPS/PCPR), w tym poprzez organizacje pozarządowe, informacji dotyczących osób wymagających wsparcia (głównie w zakresie zapewnienia opieki, pomocy żywnościowej) w związku z zaistniałą sytuacją związaną z epidemią.
  • Uruchomienie lokalnie, na poziomie gmin, całodobowego numeru telefonu gdzie można zgłaszać zarówno potrzebę wsparcia, jak i chęć niesienia pomocy.
  • Utworzenie bazy zasobów organizacji działających w na rzecz osób starszych i z niepełnosprawnościami, możliwych do wykorzystania jako interwencyjne miejsca pobytu i wsparcia (na przykład: WTZ, szkoły) w celu zmniejszenia liczby osób w instytucjach stałego pobytu.
• Monitorowanie sytuacji mieszkańców instytucji stałego pobytu oraz osób korzystających z usług społecznych:
  • Uruchomienie ogólnopolskiej, całodobowej infolinii interwencyjnej dla osób przebywających w instytucjach stałego pobytu i ich rodzin/osób najbliższych. Zbieranie zgłoszeń i raportowanie, przekazywanie informacji do odpowiednich służb o konieczności podjęcia interwencji, udzielanie informacji.
  • Obligatoryjne, codzienne monitorowanie i raportowanie liczby osób zmarłych, zarażonych i poddanych kwarantannie z powodu koronawirusa, które przebywały lub przebywają w instytucjach stałego pobytu (m.in. DPS, ZOL, ZPO, Szpitale psychiatryczne, OIK, inne placówki całodobowe) – na poziomie powiatów, województw i kraju.
  • Stałe monitorowanie sytuacji epidemiologicznej i związanej z dostępnością personelu/zapewnienia opieki w instytucjach pobytu całodobowego (zarówno instytucjach pomocy społecznej – jak na przykład domy pomocy społecznej, w instytucjach działających w ramach systemu ochrony zdrowia – zakłady opiekuńczo-lecznicze, zakłady pielęgnacyjno‑opiekuńcze) oraz w ramach usług społecznych (usługi opiekuńcze, usługi asystenckie).
  • Stałe monitorowanie przy użyciu środków komunikacji elektronicznej, czy wprowadzane w instytucjach ograniczenia nie zagrażają zdrowiu fizycznemu (np. powstanie odleżyn) lub psychicznemu mieszkańców. W tym sprawdzanie i zagwarantowanie, że mieszkańcy nie są opuszczeni lub wykorzystywani i zaniedbywani, zaś przymusowe ograniczenia i przymusowe leczenie nie jest stosowane ani eskalowane podczas tego kryzysu. Mieszkańcy instytucji powinni mieć dostęp do informacji o swoich prawach i sposobach zgłaszania naruszeń.
  • Zagwarantowanie, możliwości kontaktu z rodzinami i siecią wsparcia poza placówką z wykorzystaniem własnych urządzeń komunikacyjnych. Nie można zabierać prywatnych rzeczy, a zwłaszcza telefonów, tabletów czy komputerów (co miało już miejsce w instytucjach za granicą).
    

Załącznik nr 2

Stanowisko Europejskiego Forum Niepełnosprawności – European Disability Forum

przetłumaczone przez Stowarzyszenie Instytut Niezależnego Życia

INSTYTUCJE STAŁEGO POBYTU STAJĄ SIĘ OGNISKAMI ZARAŻEŃ I NADUŻYĆ – RZĄDY MUSZĄ ZADZIAŁAĆ NATYCHMIAST!

Wyrażamy duże zaniepokojenie sytuacją osób z niepełnosprawnościami mieszkających w instytucjach stałego pobytu. Milion osób z niepełnosprawnościami żyjących w instytucjach jest teraz w sytuacji trudniejszej niż kiedykolwiek, narażone są na zwiększone ryzyko zachorowania na COVID-19, fizyczne i psychologiczne nadużycia związane z izolacją, zaniedbanie, a nawet porzucenie.

Zagrożenia, na które napotykają osoby żyjące w instytucjach stałego pobytu to:

• Brak środków ochrony osobistej dla osób z niepełnosprawnościami i pracowników instytucji prowadzi do zwiększonego ryzyka infekcji zarówno wśród pracowników, jak i mieszkańców. Ryzyko to jest spotęgowane typowym dla instytucji stałego pobytu życiem w grupie.
• Brak opieki i pozostawianie mieszkańców samych w związku z brakiem personelu, który nie może pracować gdy jest zarażony lub podlega kwarantannie lub nie może pracować z powodu lęku o to, że zostanie zarażony.
• Przymusowe leczenie i przymusowe stosowanie ograniczeń pod pozorem środków zapobiegawczych
• Przymusowe zamknięcie prowadzące do braku kontaktu ze światem zewnętrznym
  – rodziną, przyjaciółmi i innymi osobami.

Raporty pokazują, że to się dzieje już w kilku krajach:

• W Grecji szpitale psychiatryczne zamykają osoby w pokojach pozbawiające je dostępu do telefonów komórkowych i Internetu. Kontakt z rodziną i przyjaciółmi jest często zakazany albo możliwy tylko przez jeden telefon, co zwiększa ryzyko zarażenia COVID-19. Oddziały psychiatryczne zmagają się z brakami w personelu, który nie przychodzi do pracy z obawy przed zarażeniem.
• We Włoszech 70 osób zostało zakażonych w instytucji stałego pobytu dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. Kadra zarządzająca przyznała, że mieszkańcy i personel nie mieli środków ochrony osobistej.
• W Polsce w jednym z domów pomocy społecznej zarażonych zostało 52 spośród 67 mieszkańców, a także 8 z 14 osób z personelu.
• W Hiszpanii, prasa ujawniła kilka różnych przypadków, w tym śmierć 43 osób w domu dla seniorów i 12 podejrzanych przypadków w instytucji stałego pobytu w Granadzie. Wiadomo także, że personel wspierający natychmiast potrzebuje maseczek, rękawiczek i czepków – są pozostawieni rozwiązaniom „domowym” polegających nawet na odkażaniu potrzebnych środków ochrony w mikrofalówce.
• W Niemczech instytucje stałego pobytu pozbawione są środków osobistej ochrony i środków wspierających zastosowanie działań zapobiegawczych.

Jesteśmy niezwykle zaniepokojeni, że w niektórych krajach zaprzestano świadczenia usług w społecznościach.

Wzywamy władze do:

• Dołożenia wszelkich możliwych starań, aby zamknąć instytucje stałego pobytu i psychiatryczne oraz zapewnić rozwiązania mieszkaniowe oparte na lokalnych społecznościach;
• Sprawdzenia i zagwarantowania, że mieszkańcy nie są wykorzystywani i zaniedbywani, a przymusowe odosobnienie, przymusowe ograniczenia i przymusowe leczenie nie jest stosowane ani eskalowane podczas tego kryzysu;
• Zagwarantowania, że osoby z niepełnosprawnościami mogą nadal kontaktować się z rodzinami i siecią wsparcia poza placówką oraz mogą to robić w prywatności i za pośrednictwem własnych urządzeń komunikacyjnych.
• Wprowadzenia prewencyjnych, szeroko zakrojonych testów i bardziej rygorystycznych środków zapobiegawczych dla grup osób z niepełnosprawnościami, które są bardziej podatne na infekcje – w tym osób mieszkających w instytucjach stałego pobytu. Środki te powinny obejmować ich sieć wsparcia;
• Zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami równego dostępu do leczenia w instytucjach stałego pobytu.
• Wyznaczenia dostawców usług wsparcia (w tym opiekunów, pracowników pomocniczych i asystentów osobistych) jako „kluczowych pracowników”, którzy powinni kontynuować pracę oraz zapewnienia im osobistego wyposażenia ochronnego i instrukcji niezbędnych do zminimalizowania narażenia i rozprzestrzeniania się infekcji, a także profilaktyczne ich badanie na obecność  koronawirusa. Pracownicy powinni mieć możliwość podróżowania do i z miejsca pracy (zarówno organizacji, jak i domów klientów). Powinni być również uprawnieni do wsparcia przyznanego innym kluczowym pracownikom, takim jak opieka nad dziećmi i dostęp do szkoły;
• Pilnego zapewnienia zestawów ochrony osobistej pracownikom i osobom z niepełnosprawnościami mieszkającym w instytucjach stałego pobytu oraz personelowi zapewniającemu wsparcie w lokalnych społecznościach;
• Upewnienia się, że instytucje mają środki higieniczne i że wprowadzone są ścisłe zasady higieny i zapobiegania. Materiały te powinny być również dostępne dla mieszkańców instytucji i umieszczane w sposób dostępny dla wszystkich;
• Wsparcia agencji zapewniających wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami w opracowywaniu planów ciągłości działania w sytuacjach, w których liczba dostępnych pracowników może zostać zmniejszona. Obejmuje to zmniejszenie biurokratycznych barier rekrutacyjnych przy jednoczesnym utrzymaniu środków ochronnych, takich jak sprawdzenie środowiska;
• Inwestowania w organizacje świadczące usługi wsparcia i upewnienia się, że są one w stanie sprostać zwiększonym kosztom związanym z aktualnym kryzysem, w tym kosztom lekarstw, materiałów ochronnych i nadgodzin personelu, w sposób włączający wszystkich w dotkniętej populacji;
• Przeprowadzania wizyt i uważnego monitorowania działania placówek opieki instytucjonalnej, w celu upewnienia się, że mieszkańcy nie są opuszczeni lub narażeni na niebezpieczeństwo z powodu ograniczonej liczby personelu lub jego braku. Mieszkańcy instytucji powinni mieć dostęp do informacji o swoich prawach i sposobach zgłaszania naruszeń.
• Unia Europejska powinna zapewnić krajom, którym brakuje środków ochrony osobistej narzędzia i materiały, których potrzebują, aby uniknąć infekcji. Sprzęt ten powinien być traktowany priorytetowo dla pracowników pierwszej linii, w tym personelu wspierającego osoby z niepełnosprawnościami.